"Zillion": over de verzwegen olifant in de kamer

Met het uitkomen van de film over de beruchte discotheek de Zillion in Antwerpen, staat de Belgische discotheekcultuur van de jaren 90 weer volop in de belangstelling. Er wordt door mensen die er toen bij waren met heimwee teruggekeken op 'die goeie oude tijd' en vele jongeren drukken hun spijt uit dat ze dat wilde uitgaansleven niet meegemaakt hebben. 1 van die jonge mensen is de VRT-journalist Aster Nzeyimana. Hij presenteerde een reeks over 5 teloorgegane Vlaamse discotheken en laat zelfs optekenen dat hij vindt dat deze discotheekcultuur in de Vlaamse canon thuis hoort.

Ik liep wél al rond in het Antwerpen van de Zillion. En ik kwam al zeer lang regelmatig op het Antwerpse zuid waar de discotheek een onderkomen vond.

Eerst tijdens wekelijkse bijeenkomsten met andere jongeren waarin we oa acties organiseerden rond allerlei maatschappelijke problemen die volgens ons aandacht verdienden. We hadden een lokaal in de Geuzenstraat dat we daar voor gebruikten. Daarna als medewerker van een in deze wijk gevestigd lokaal integratiecentrum dat door de toen nog zeer lokale werking goed de vinger aan de pols hield van wat er in de wijk speelde.

Het Antwerpse zuid is tot ver buiten de stad gekend al een hippe buurt. Maar tot ver in de jaren 90 was er van hipheid weinig sprake in de straten rond de Waalse en Vlaamse kaai.

Uitgaansleven was er nauwelijks: je had er "café sportvriend", je had wat verder op "de Linde" en op de kaaien zelf de fuifzaal Paradox. En dat was het zo een beetje.

De bevolking bestond uit wat oudere mensen, gecombineerd met mensen met een migratie-achtergrond. Vooral Turkse mensen, en ook wat Marokkanen. En hier en daar zat er ook een student op kot.
Het was veelal een wat verpauperde buurt met veel armoede.

Tot mensen het potentieel ontdekten van de mooie oude herenhuizen en de vele oude magazijnen die de buurt hun uitzicht gaven en een heel ander publiek de wijk overnam. 

In die verpauperde buurt startte Frank Verstraeten zijn ondertussen iconisch genoemde discotheek. 

Op onze vrijdagavondbijeenkomsten op het Antwerpse zuid organiseerden ik en mijn medestanders acties rond thema's die ons - toen nog jongeren - bezig hielden.

1 van die thema's was racisme. En in dat kader hadden we regelmatig contact met de jongeren van het plaatselijke jeugdhuis waar vooral jongeren uit gezinnen met een migratie-achtergrond hun vrije tijd doorbrachten. Veel anders was er voor hen namelijk niet te doen. Zij mochten namelijk niet binnen in de meeste Antwerpse discotheken en dus ook niet in de Zillion.

Regelmatig werd daar actie rond gevoerd, op sommige momenten werd de politie erbij geroepen als de jongeren het racisme niet meer wilden tolereren, maar het bracht allemaal bijzonder weinig zoden aan de dijk. De deuren van de discotheken in de stad - ook van de Zillion - bleven standaard gesloten voor dat deel van de Antwerpse jongeren.

Dat is meteen de reden dat ik er zelf ook nooit naartoe ben gegaan. Ik vond het - vind ik nog altijd - heel logisch en vanzelfsprekend dat je niet naar etablissementen gaat die mensen weren omwille van hun afkomst. Ik herinner me nog een avond waarop we met een aantal door de donkere straten zwierven daar in de buurt een jongen op de fiets ons toeriep of we wisten waar de Zillion was. "Dat is niet belangrijk" riep ik terug. " Daar moet je niet naartoe gaan want Marokkanen mogen daar niet binnen".  Ik kon er toen met mijn verstand niet bij dat je daar naartoe zou willen. Dat is ook de reden dat ik dit wat onbetekenend voorval zo goed onthouden heb. 

Racisme was toen voor mij iets waar de overgrote meerderheid van de bevolking afkeurend naar keek. Een afwijkende beschamende opinie waar je niet mee te koop liep.

Ondertussen  zijn tijden veranderd. Sociale media hebben - ondanks het geroep dat niks meer mag gezegd worden en het gefulmineer tegen woke - samen met de opkomst van het Vlaams belang met in hun kielzog mee opschuivende traditionele partijen racisme en racistische uitingen genormaliseerd. Vandaag is men allesbehalve beschaamd om openlijk racisme te uiten. Wat niet wil zeggen dat het er toen niet was. In het deurbeleid van discotheken bijvoorbeeld.

Ik volg - er valt namelijk niet aan te ontsnappen - de laatste tijd de grote met veel nostalgie doorspekte  media-aandacht voor de discotheekcultuur van weleer met een hoe langer hoe groter gevoel van verbazing.

Want nog niet 1 keer heb ik ook maar 1 iemand iets horen zeggen over deze zwarte pagina wat betreft racisme in Vlaanderen. 

De jongeren die rond de Zillion woonden, mochten er niet binnen.

En de sympathieke Aster Nzeyimana die die tijd zo graag had meegemaakt, had er evenmin binnen gemogen. Tenzij hij toen ook BV zou zijn geweest misschien... 

Vermits dat overal vakkundig verzwegen wordt in deze huidige mediahype, vond ik dat ik niet anders kon dan er over te getuigen. Namens al die jongeren die keer op keer zeer kwetsend gediscrimineerd werden omwille van hun afkomst. 

Dit mag niet vergeten worden.