Gelezen: BOEH! schreef een boek, en het is het lezen waard!

De vrouwen van BOEH! schreven een boek en ik vond dat ik het aan mezelf, aan hen en aan alle vrouwen die een hoofddoek willen dragen maar niet mogen verplicht was het te lezen. Met lichte tegenzin weliswaar, want ik lees niet zo graag non-fictie. Naar mijn gevoel is dat altijd gortdroog en zwaar doorknauwen en dus helemaal niet plezant of ontspannend. 

Ik verwachtte dan ook dat ik er wel wat tijd voor nodig zou hebben om het uit te krijgen, maar niks bleek minder waar! Het boek leest als een trein en is boeiend van de eerste letter tot de laatste zin. Het boek verheldert de visie die ik heb over dit thema en ik werd er door ontroerd en geënthousiasmeerd.

Ik wilde al zeer lang eens een bijdrage schrijven over het hoofddoekenverbod in het onderwijs en op andere plekken - ik discussieer daar (vaak meer dan me lief is) wel eens over -  maar dat is nu niet meer nodig: dit boek vertelt alles wat ik er zelf over zou willen zeggen en nog veel meer en veel beter dan ik dat zou kunnen. 

Het thema ligt me om verschillende redenen nauw aan het hart, te beginnen omwille van een professionele reden. En dat zit zo: in de jaren 90 werden er doorheen heel het land meldpunten racisme en discriminatie in het onderwijs opgericht die allemaal onderdak kregen in de toenmalige integratiecentra. Op die moment werd ik in 1 van die centra aangeworven rond het thema onderwijs en de uitbouw van dat meldpunt werd 1 van mijn opdrachten. 
Al gauw werden de woorden 'racisme en discriminatie' uit de titel van het meldpunt gehaald. Niet omdat dat niet belangrijk was, wel omdat er in de praktijk nood bleek aan een meldpunt dat veel breder werkte dan alleen rond racisme en discriminatie. Ondertussen is het meldpunt helaas ten grave gedragen, maar ik bemande het zowat 20 jaar. 

In de jaren 90, kort na mijn aanwerving, bleek de eerste melding die binnenkwam eentje van een meisje dat graag boekhoudster wilde worden maar op school - ja, ook toen al - geen hoofddoek mocht dragen. En in haar kielzog kwamen een 20tal andere meisjes mee die ook elk hun eigen verhaal hadden over de combinatie hoofddoek/school: het niet mogen dragen was 1 ding, maar sommigen mochten het wél dragen maar kregen er niet erg plezierige commentaar op, anderen wilden het zelf niet dragen maar waren solidair met diegenen die het wel wilden dragen maar niet mochten, en nog anderen bleken ook hinder te ondervinden van intolerantie tov het dragen van lange kledingstukken want ook dat vond men in sommige scholen een probleem.

Ik kon helaas niet veel meer doen zo bleek dan de problemen signaleren op allerlei fora, er was niet veel meer aan te doen als je niet naar de rechter wilde stappen. 

De komst van dat eerste meisje bleek de start van een jarenlange stoet aan verhalen en ervaringen die ik hoorde van meisjes die een hoofddoek wilden dragen en daar problemen mee ervaarden. Ik zag hoe meisjes toen voor de richting snit en naad kozen omdat ze in die scholen wél een hoofddoek mochten dragen, daarbij hun capaciteiten helemaal niet benuttend en terecht komend in een rolbevestigende studierichting met zeer beperkte mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Of ik zag meisjes worstelen met het feit dat ze kozen voor de richting die ze écht wilden doen, maar daarbij een deel van hun persoonlijkheid moesten verloochenen alsof daar iets mis mee was omdat ze geen hoofddoek mochten dragen met alle gevolgen vandien mbt hun welbevinden. Ik ontmoette meisjes die een studie aanvatten maar geen stageplaats konden vinden of afstudeerden zonder kans op tewerkstelling. En meisjes die gewoon maar met school stopten op hun 18de.

In de jaren 90 waren er ook nog veel scholen waar een hoofddoek wel mocht, maar dat veranderde doorheen de jaren steeds meer en meer. De éne na de andere school voerde geruisloos een hoofddoekenverbod in en de opties voor een goede schoolloopbaan voor deze meisjes werden alsmaar kleiner.

Ik herinner me nog de moment dat ik op een debat schooldirecteuren hevig hoorde opkomen voor de rechten van meisjes die in hun visie verplicht werden een onderdrukkende  hoofddoek te dragen, de eerste en enige keer dat ik ze over vrouwenrechten hoorde praten. 

En ik herinner me nog Mevrouw Heremans - directrice van het Atheneum van Antwerpen -  die me op de een of andere activiteit kwam vertellen dat ze overwoog ook een hoofddoekenverbod in te stellen en dat een tijd later op haar eigen zo typische wijze effectief deed: ineens in de pers en met veel tamtam.... . Toen was het hek helemaal van de dam: in navolging van haar beslissing kwam er een verbod in alle scholen van het gemeenschapsonderwijs in Vlaanderen, en in Antwerpen een verbod in alle Antwerpse scholen uitgezonderd het Lucernacollege. 

Het ironische hiervan is dat deze maatregel net dat doet wat het beweert te willen voorkomen: vrouwen onderdrukken... .

detail uit een foto door Sarah Wagemans

Er is ook een persoonlijke reden waarom dit me zo nauw aan het hart ligt. Ik ben namelijk ook een vrouw. En net zoals alle andere vrouwen kreeg ik ook al te maken met de nodige dosis al dan niet dwingende geboden en verboden over hoe ik me als vrouw moet kleden en gedragen: de ex die mijn gebruik van lippenstift hoerig vond, vond dat het niet kon dat ik geen BH droeg, en me aanmaande met kleinere pasjes te stappen omdat ik anders niet vrouwelijk genoeg was. De familieleden met op kop mijn grootvader die vanaf ik de kinderleeftijd ontsteeg commentaar gaven op hoe schandalig ik er bij liep met mijn korte rokjes en zwarte ogen. De mannen die meenden commentaar te mogen geven als ik monokini lag te zonnen. De fotograaf die wilde dat ik voor hem poseerde en me vervolgens vroeg waarom ik mijn oksels niet schoor. De medefeministen die vonden dat mijn kleding te sexy was om feminist te kunnen zijn. De man die me zei dat ik met mijn vrouwelijkheid te koop liep. De vele online haters die menen commentaar te mogen geven op mijn kapsel of mijn gewicht. Het klasgenootje dat een pint over me leegkapte omdat ik niet mee deed aan de merkenmanie van de moment. De commercie die ons vrouwen onrealistische eisen tracht op te leggen van hoe we er moeten uitzien ... . Het lijkt de keerzijde van de medaille maar is in feite een uiting van hetzelfde principe: anderen die (trachten te) bepalen hoe een vrouw er dient uit te zien. In mijn geval levert dat vooral ergernis, pijn, of kwaadheid op. Maar voor de vrouwen die voor een hoofddoek kiezen leidt dit tot uitsluiting of opgelegde zelfverloochening met een grote portie racisme en islamhaat er bovenop. 

Ik zou hier een hele argumentatie opbouwen waarom een hoofddoekenverbod vrouwenonderdrukkend is, en waarom feminisme anno 2022 betekent dat je opkomt tegen deze onderdrukking. Ik zou uit de doeken kunnen doen waarom dit hoofddoekenverbod - vaak misbruikt om aandacht van andere dingen af te leiden - toch meer is dan een fait divers, een uitholling van het begrip 'neutraliteit' betekent, paternalistisch en neokoloniaal is ...  en waarom het anno 2022 feministisch is om op te komen tegen een hoofddoekenverbod. Maar dat hoef ik niet meer te doen: de auteurs van het boek doen dat beter dan ik het zou kunnen en de geïnteresseerden naar mijn visie verwijs ik dan ook met veel plezier door naar het boek. 

Het boek begint met de ontstaansgeschiedenis en verdere ontwikkeling van de organisatie Baas Over Eigen Hoofd, gekoppeld aan de maatschappelijke evoluties doorheen de jaren mbt vrouwenrechten, islam, diversiteit, feminisme ... . 

Belangrijk en voor mij een reden te meer om te verwijzen naar het boek ipv zelf uitgebreid op het thema in te gaan is te lezen in dit citaat:

"En dit brengt me tot de tweede reden waarom ik dit boek historisch noem. Want het moet een van de eerste werken zijn in Vlaanderen waarin actoren van een antiracitsiche beweging de geschiedenis van hun eigen beweging schrijven, en hierover reflecteren. (...)
Voor minderheden en migranten geldt meestal dat de geschiedenis door buitenstaanders geschreven wordt: (....) ."

En elke mogelijke vraag of bedenking die ik al gehoord heb mbt het hoofddoekenverbod wordt er nauwgezet en feitelijk in beargumenteerd, hier en daar doorspekt met literaire pareltjes terzake. 

Soit, écht: lees het boek! Punt.

Ik heb een reclame- en sponsorvrije blog en kreeg niks in ruil voor de aankoop van dit boek. Ik kocht het op eigen initiatief en betaalde de volle pot. / I have an add- and sponsor free blog and I bought this book at full price at my own initiative and without any form of compensation for writing this blog post.